Bouwmaterialen duurder: wie betaalt de rekening?

Regie of vaste prijs?

Allereerst kijken we of de aannemer werkt op basis van regie of een vaste prijs. Als er sprake is van regie, dan is het gevolg van de prijsverhoging duidelijk: de opdrachtgever draait op voor de hogere kosten. De aannemer brengt in dat geval simpelweg de bestede uren en de gebruikte materialen in rekening, ongeacht of die materialen duurder zijn geworden sinds de start van de bouw. In verreweg de meeste gevallen zal de opdrachtgever zich dan ook moeten neerleggen bij het feit dat zijn project duurder wordt.

Kritiekloos hoeft de opdrachtgever niet te zijn. In sommige gevallen is het (mede) aan de aannemer te wijten dat de materiaalkosten oplopen. In die gevallen draait de aannemer zelf op voor de hogere kosten. Dat kan bijvoorbeeld zijn als de bouw stil heeft gelegen op een moment dat materialen goedkoper waren en de aannemer pas aan de slag gaat op een moment dat de materiaalkosten veel hoger zijn.

Als de aannemer niet op basis van regie werkt, maar op basis van een vaste prijs, dan liggen de zaken anders. In dat geval blijven de hogere materiaalkosten voor rekening van de aannemer. De aannemer kan de hogere kosten dan alleen aan de opdrachtgever doorbelasten indien daar ofwel specifieke afspraken over zijn gemaakt, ofwel de aannemer een beroep kan doen op de wettelijke mogelijkheid om hogere kosten door te belasten.

Specifieke afspraken

In veel gevallen maken partijen specifieke afspraken over wie het risico draagt van kostenverhogende omstandigheden. Zo maken veel aannemers en installateurs gebruik van algemene (branche)voorwaarden, waarin staat dat een stijging in de kostprijs wordt doorberekend aan de opdrachtgever. Check daarom altijd eerst welke afspraken er precies zijn gemaakt. Ben je er niet zeker van of de algemene voorwaarden van toepassing zijn? Lees dan onze pagina over algemene voorwaarden.

Doorberekening op basis van de wet

Zijn er geen specifieke afspraken gemaakt, maar hebben partijen alleen afgesproken dat de prijs vast is, dan rest de aannemer niets anders dan een beroep te doen op een wettelijke uitzondering.

We spreken van een uitzondering, omdat de wet als uitgangspunt neemt dat partijen zich houden aan hun prijsafspraak. Ook als die later ongelukkig blijkt. Alleen als de aannemer kan aantonen dat er aan alle volgende vereisten is voldaan, dan kan de aannemer een prijsverhoging doorberekenen:

• De kostenverhoging ontstaat na het sluiten van de overeenkomst;
• De aannemer hoefde bij het sluiten van de overeenkomst geen rekening te houden met de kans op de kostenstijging;
• De kostenstijging is niet aan de aannemer toe te rekenen;
• De aannemer heeft de opdrachtgever zo snel mogelijk gewaarschuwd voor de verhoging.

Wij zien dat met name het vereiste dat de aannemer geen rekening hoefde te houden met de kans op de kostenstijging, zorgt voor problemen. Uit dat vereiste blijkt namelijk niet alleen dat de aannemer altijd een zekere mate van ondernemersrisico voor lief dient te nemen (inkoopprijzen fluctueren immers altijd wel enigszins). Uit dat vereiste blijkt ook dat als er bij het sluiten van de overeenkomst al wel sprake is van uitzonderlijke marktomstandigheden, maar die zich niet hebben vertaald in een concrete prijsverhoging, de aannemer mogelijk alsnog achter het net vist. Die uitzonderlijke omstandigheden kunnen er namelijk voor zorgen dat de aannemer rekening moet houden met de kans op prijsverhogingen.

Voorkom een geschil

Er is geen algemeen antwoord op de vraag in welke gevallen prijsverhoging wel en niet kunnen worden doorberekend aan de opdrachtgever. De rechter laat namelijk alle omstandigheden van het geval meewegen. De beste manier om die onduidelijkheid te voorkomen, is door vooraf afspraken te maken. Bijvoorbeeld door vast te leggen dat verhogingen van inkoopprijzen voor rekening van opdrachtgever komen voor zover de prijzen met meer dan 5% stijgen ten opzichte van het moment van sluiten van de overeenkomst.

Ben je benieuwd of er in jouw situatie afspraken zijn gemaakt waar je een beroep op kunt doen in verband met kostprijsstijgingen? Of wil je weten of je een beroep kunt doen op de wettelijke uitzondering? Neem gerust contact op met onze bouwrecht specialisten. Wij denken graag met je mee.